Rầy chổng cánh tuy nhỏ nhưng lại là “kẻ gieo mầm họa” cho hàng nghìn vườn cam, quýt, bưởi… vì nó là trung gian truyền bệnh Greening (vàng lá gân xanh) – bệnh nan y chưa có thuốc trị. Muốn bảo vệ vườn, phải bắt đầu từ việc kiểm soát rầy ngay từ đầu mùa.
Cùng Kingbioworld tìm hiểu các dấu hiệu và biện pháp phòng trị hiệu quả qua bài viết dưới đây nhé!
1. Rầy chổng cánh là gì? Nhận biết thế nào?
- Tên khoa học: Diaphorina citri
- Kích thước: Nhỏ như hạt bụi, dài chỉ khoảng 2–3 mm
- Hình dáng: Màu nâu xám, phần bụng hơi nhọn, đậu trên lá với tư thế nghiêng khoảng 45 độ – đó là lý do có tên “chổng cánh”
- Vòng đời ngắn, đẻ nhiều: Một con cái có thể đẻ vài trăm trứng, nở liên tục suốt mùa mưa và thời điểm cây ra đọt
- Gây hại tập trung khi cây ra đọt non – nhất là vào đầu mùa mưa hoặc sau khi cắt tỉa, bón phân.
- Ấu trùng bám mặt dưới đọt non – khó nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng lại gây hại âm thầm.
2. Rầy gây hại ra sao? Biểu hiện & hậu quả
Rầy chổng cánh gây hại trên lá
Biểu hiện khi bị rầy tấn công
| Biểu hiện | |
| Trên đọt non | - Đọt chậm lớn, dễ cong queo, dị dạng, lụi dần - Mặt dưới đọt thường có đốm nhỏ li ti (ấu trùng rầy đang bám hút nhựa) - Lá non kém phát triển, dễ bị xoăn mép, teo tóp, dị dạng |
| Trên toàn cây | - Cây mất sức, tăng hiện tượng rụng lá non, trái non - Ra hoa không đều, tỷ lệ đậu trái kém - Nếu nhiễm bệnh Greening, lá bắt đầu vàng loang lổ, gân xanh rõ, trái méo mó, nhỏ lại và rụng nhiều |
Hậu quả nếu không kiểm soát rầy kịp thời
Rầy chổng cánh không gây hại “rầm rộ” như sâu ăn lá, nhưng hậu quả để lại nguy hiểm gấp nhiều lần nếu chủ vườn lơ là:
- Ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và trao đổi chất khiến cây kém phát triển, suy kiệt và chết dần.
- Gây thiệt hại nặng về năng suất: Trái ít, chất lượng kém, không bán được, giảm năng suất và gây thiệt hại lớn về kinh tế cho nhà vườn.
- Rầy chổng cánh còn là môi giới lây lan nhanh bệnh Greening - loại bệnh nan y - chưa có thuốc trị, đặc biệt khi chưa dọn dẹp vườn, cắt bỏ cây bị bệnh
- Chi phí phục hồi cao, đôi khi phải phá bỏ toàn bộ vườn để trồng lại
3. Giải pháp phòng và diệt rầy chổng cánh
Biện pháp canh tác
- Tỉa cành hợp lý: Giữ vườn thông thoáng, đón nắng tốt để hạn chế nơi trú ẩn của rầy.
- Điều khiển thời kỳ ra đọt non của cây: Bón phân chia đợt, không kích thích cây bung đọt ồ ạt do dễ bị rầy tấn công.
- Trồng xen cây chắn gió, cây ổi: Xua đuổi và giảm nguy cơ rầy từ vườn bên cạnh bay sang.
Biện pháp hóa học
- Phun thuốc đặc trị đúng thời điểm: Chọn thuốc có gốc tiếp xúc và lưu dẫn, ưu tiên giai đoạn rầy non (vì dễ bị tiêu diệt hơn).
- Luân phiên hoạt chất: Tránh cho rầy bị “lờn thuốc”
- Không lạm dụng: Phun quá liều hoặc sai thời điểm dễ làm chết thiên địch, ô nhiễm vườn.
Biện pháp sinh học
Để tránh lệ thuộc thuốc hoá học, gây kháng thuốc và ảnh hưởng thiên địch, bà con nên ưu tiên phòng rầy chổng cánh bằng các sản phẩm sinh học như King Vita.
Với cơ chế ký sinh, gây độc và tiêu triệt để từ trứng, King Vita giúp phòng trừ và tiêu diệt rầy chổng cánh trên diện rộng. Thích hợp cho vườn canh tác theo hướng hữu cơ hoặc mong muốn giảm tồn dư hóa học.
Liều dùng: Gói 250gr pha với 400 lít nước. Phun ướt đẫm thân, cành, và 2 mặt lá. Định kỳ 15 - 30 ngày/lần tùy tình hình dịch hại.
Lưu ý: Để đạt hiệu quả cao nhất, bà con nên chủ động phun phòng từ đầu vụ, định kỳ 15-30 ngày/lần, trước khi rầy xuất hiện nhiều. Khi rầy đã gây hại nặng, cần phối hợp thêm biện pháp hóa học.
4. Mẹo phòng rầy hiệu quả, ít tốn chi phí
- Phun phòng đúng thời điểm: Trước đọt ra, vào đầu mùa mưa – đây là “thời cơ vàng” để ngăn rầy hiệu quả nhất
- Kết hợp nhiều biện pháp: Vừa canh tác tốt, vừa dùng sinh học – hóa học luân phiên hợp lý
- Giám sát vườn thường xuyên: Thăm vườn 2–3 ngày/lần, khi cây ra đọt để phát hiện rầy kịp thời.
Không thể trị bệnh Greening nếu không chặn được rầy chổng cánh. Chủ động phòng từ sớm bằng các giải pháp tổng hợp – nhất là dùng sinh học như King Vita trong giai đoạn phòng – chính là cách bảo vệ vườn cây khỏe mạnh, năng suất và lâu dài.
Xem thêm: [Phân biệt bệnh vàng lá greening và vàng lá sinh lý trên cây có múi]
Liên hệ ngay hotline 0988.366.870 để được đội ngũ kỹ sư Kingbioworld tư vấn miễn phí về cách phòng trừ rầy chổng cánh hiệu quả!
